Nieruchomość dla obcokrajowca

Wraz z wejściem Polski do Unii zmieniły się zasady na jakich cudzoziemcy będą mogli nabywać u nas nieruchomości. Do tej pory wszystkich obcokrajowców obowiązywały takie same ograniczenia. Teraz obywatele państw UE nie będą musieli ubiegać się o zezwolenie na zakup ziemi poza kilkoma wynegocjowanymi przez Polskę wyjątkami.

Znowelizowana ustawa o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców podzieliła obcokrajowców na dwie kategorie. Posiadający obywatelstwo jednego z państw członków UE będą mogli kupować nieruchomości na preferencyjnych warunkach natomiast pozostałych obcokrajowców będą obowiązywały dotychczasowe ograniczenia - czyli konieczność uzyskania na zakup zgody MSWiA.

Potrzebne pozwolenie

W Polsce nie ma zakazu nabywania nieruchomości przez obcokrajowców. Jednak generalną zasadą jest że cudzoziemiec chcący kupić nieruchomość w Polsce musi uzyskać zgodę ministra spraw wewnętrznych i administracji. Ten wydaje ją po uprzedniej konsultacji z ministrem obrony narodowej a w przypadku nieruchomości rolnych dodatkowo z ministrem rolnictwa i rozwoju wsi. Oczywiście nie dotyczy to nieruchomości położonych w strefie nadgranicznej ani gruntów rolnych o powierzchni powyżej 1 hektara.

Zezwolenie wydawane jest na wniosek obcokrajowca jeżeli transakcja nie spowoduje zagrożenia obronności państwa lub porządku publicznego. Obywatel innego państwa musi ponadto wykazać że jest związany z Polską - np. poprzez posiadanie narodowości polskiej lub pochodzenia polskiego zawarł związek małżeński z obywatelem Polski albo posiada zgodę na zamieszkanie w Polsce. Preferencje te mimo że brane pod uwagę już wcześniej do ustawy zostały wprowadzone podczas ostatniej nowelizacji.

Od zasady konieczności uzyskania zezwolenia na nabycie nieruchomości ustawa przewiduje szereg wyjątków. Np. przez żmudną procedurę ubiegania się o pozwolenie nie muszą przechodzić cudzoziemcy którzy chcą kupić w naszym kraju lokal aby w nim samemu zamieszkać oraz osoby mające inne obywatelstwo zamieszkujące w Polsce co najmniej 5 lat od uzyskania karty stałego pobytu. Limit lat można zmniejszyć do dwóch jeżeli kupiec jest małżonkiem obywatela polskiego i nabytek wejdzie do ich wspólnego majątku.

Preferencje dla Europy

Do pierwszego maja 2004 roku obywatele Unii Europejskiej nie mogli liczyć na żadne preferencje. W układzie podpisanym w 1991 roku między Polską a państwami UE zastrzeżono jedynie że ich interesy będą traktowane na równi z interesami obywateli innych krajów.

Teraz obywatele Wspólnoty chcący kupić nieruchomość w Polsce nie muszą ubiegać się o pozwolenie. Nie dotyczy to nieruchomości rolnych i leśnych oraz przypadku nabywania tzw. drugiego domu przez okresy przejściowe.

Obrót ziemią rolną będzie wolny dopiero po upływie 12 lat od przystąpienia Polski do Unii. Dla osób dzierżawiących obecnie ziemię rolną przewidziano jednak możliwość kupna jej wcześniej. Obywatele UE którzy dzierżawią ziemię w województwach dolnośląskim kujawsko-pomorskim lubuskim opolskim pomorskim warmińsko-mazurskim wielkopolskim i zachodniopomorskim będą mogli kupić ją po upływie 7 lat dzierżawy jeżeli przez czas jej trwania osobiście prowadzili gospodarstwo i mieszkali w Polsce. W przypadku nieruchomości rolnych położonych w pozostałych województwach okres ten został skrócony z 7 do 3 lat.

Możliwość nabycia drugiego domu jest ograniczona przez 5 lat od dnia akcesji. Nie będą musieli jednak ubiegać się o pozwolenie na jego kupno ci obywatele Wspólnoty którzy przez co najmniej 4 lata mieszkają w Polsce lub chcą go nabyć by prowadzić działalność turystyczną. AIS

Kiedy umowa jest nieważna

Jeżeli obcokrajowiec zdecyduje się nabyć nieruchomość nie uzyskawszy pozwolenia (w przypadku gdy wystąpienie o nie było konieczne) lub kupi np. ziemię z pominięciem procedury powinien liczyć się z tym że umowa którą zawarł będzie nieważna. Oznacza to że nieruchomość wciąż należeć będzie do osoby która ją sprzedała.

Raport Ile naszych nieruchomości kupili obcokrajowcy

Bez gwałtownego skoku

Najwięcej nieruchomości kupują u nas Niemcy i Szwajcarzy a najmniej Australijczycy. W ubiegłym roku cudzoziemcy nabyli w Polsce w sumie 2103 nieruchomości oraz 796 mieszkań i lokali użytkowych - wynika z raportu Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji. To oznacza że zainwestowali niewiele więcej niż w roku 2002 kiedy to kupili 2070 gruntów oraz 643 lokale i mieszkania

W minionym roku obcokrajowcy nabyli 180 nieruchomości rolnych o łącznej powierzchni ok. 244 ha. Największym zainteresowaniem cieszyła się ziemia na terenie województw mazowieckiego zachodniopomorskiego wielkopolskiego świętokrzyskiego dolnośląskiego łódzkiego warmińsko-mazurskiego i opolskiego.

Odmawialiśmy

W 2003 roku do MSWiA wpłynęły łącznie 2652 wnioski o udzielenie zezwolenia na nabycie nieruchomości udziałów i akcji w spółkach będących właścicielem bądź użytkownikiem wieczystym nieruchomości w Polsce. 2151 dotyczyło nieruchomości. Minister spraw wewnętrznych i administracji wydał 266 decyzji odmownych. Najczęstszą przyczyną odmowy było niewykazanie przez cudzoziemca że "zachodzą okoliczności uzasadniające jego silne i trwałe więzi z Polską".

MSWiA nie wyrażało zgody na nabycie nieruchomości rolnych również wówczas gdy grunty miały duże powierzchnie a ich sprzedaż cudzoziemcowi spotykała się z "negatywnym odbiorem społecznym".

Decyzja odmowna zapadała również wtedy gdy zamierzenia obcokrajowca dotyczące użytkowania nieruchomości były sprzeczne z ustaleniami miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego.

Za zgodą

Udzielając zgody na zakup nieruchomości MSWiA preferowało wnioski cudzoziemców narodowości polskiej lub pochodzenia polskiego. Pozytywną decyzję otrzymywali również ci cudzoziemcy którzy posiadając kartę stałego pobytu chcieli kupić mieszkanie w celu "zaspokojenia potrzeb życiowych".

W 2003 roku udzielono łącznie obcokrajowcom 1580 zezwoleń na nabycie nieruchomości w tym 129 na kupno nieruchomości rolnych. Z tego osoby fizyczne otrzymały 452 zezwolenia a prawne - 1128.

W 2003 roku obywatele innych państw uzyskali 207 zezwoleń na nabycie mieszkań i lokali użytkowych położonych w strefie nadgranicznej. Osoby fizyczne otrzymały 155 zezwoleń osoby prawne zaś 52. Najwięcej zgód zostało wydanych na nabycie lokali w województwach mazowieckim zachodniopomorskim dolnośląskim śląskim łódzkim i pomorskim. Wśród kupujących najwięcej było Holendrów Brytyjczyków Francuzów Niemców i Włochów.

Zgoda jest również niezbędna na nabycie przez obcokrajowca udziałów i akcji w spółkach będących właścicielem lub użytkownikiem wieczystym nieruchomości w Polsce. Takich zezwoleń w ubiegłym roku MSWiA wydało w sumie 412 z tego osoby fizyczne otrzymały 54 pozytywne decyzje a prawne 246.

Wydawane przez MSWiA zgody dotyczyły najczęściej nieruchomości położonych w województwach mazowieckim dolnośląskim łódzkim wielkopolskim śląskim zachodniopomorski i warmińsko-mazurskim.

Nieruchomości rolne największym zainteresowaniem cieszyły się w województwach zachodniopomorskim małopolskim opolskim i łódzkim.

Ze względu na kraj pochodzenia najwięcej zezwoleń otrzymały osoby prawne i fizyczne z Niemiec Holandii Belgii Szwecji Wielkiej Brytanii i Austrii.

Kto kupił u nas najwięcej ziemi

• Niemcy - 71 13 ha
• Szwajcarzy - 33 ha
• Szwedzi - 31 ha
• Amerykanie - 23 6 ha
• Rosjanie - 8 2 ha
• Brytyjczycy - 6 9 ha
• Włosi - 6 9 ha Wietnamczycy - 6 9 ha Austriacy - 6 6 ha
• Wietnamczycy - 6 9 ha
• Austriacy - 6 6 ha

Kto kupił u nas najwięcej mieszkań

• Niemcy - 126
• Brytyjczycy - 74
• Ukraińcy - 59
• Francuzi - 39
• Włosi - 35
• Amerykanie - 29
• Rosjanie - 23
• Szwedzi- 20
• Austriacy - 16
• Holendrzy - 16

W jakich województwach obcokrajowcy nabyli najwięcej nieruchomości rolnych

• Zachodniopomorskie - 93 4 ha
• Małopolskie - 67 9 ha
• Opolskie - 43 7 ha
• Łódzkie - 33 5 ha
• Wielkopolskie - 28 4 ha
• Warmińsko-Mazurskie - 28 3 ha
• Mazowieckie - 26 2 ha
• Kujawsko-Pomorskie - 24 8 ha
• Świętokrzyskie - 14 4 ha
• Lubuskie - 13 ha
• Dolnośląskie - 8 2 ha
• Śląskie - 8 1 ha
• Pomorskie - 5 3 ha
• Lubelskie - 1 5 ha
• Podkarpackie - 1 ha

Dane za 2003 rok Źródło: MSWiA

"Rzeczpospolita" dodatek "Nieruchomości" z dn. 10.05.04 r. Agnieszka Stefańska