Wszystko o farbach - cz. II

Farby poliuretanowe

Są to materiały powłokowe których substancjami błonotwórczymi są poliuretany. Farby poliuretanowe stosowane są do malowania powierzchni stalowych z metali lekkich drewna i betonu. Składają się z dwóch komponentów: lakieru właściwego i utwardzacza. Jako utwardzacza używa się roztworu żywicy poliizocjanowej. Obydwa składniki należy wymieszać w odpowiednich proporcjach bezpośrednio przed malowaniem. Powłoki uzyskane z lakieru poliuretanowego charakteryzują się doskonałą przyczepnością do większości podłoży dobrymi właściwościami eksploatacyjnymi. Są odporne na działanie wody wilgoci i środków czyszczących. Farby poliuretanowe sieciują w wyniku reakcji grup hydroksylowych -OH pochodzących od składnika podstawowego (poliol) z izocyjanianowymi -NCO grupami utwardzacza. Farby poliuretanowe mogą utwardzać się również pod wpływem wilgoci z powietrza.

Najpopularniejszymi lakierami poliuretanowymi są wyroby przeznaczone do dekoracji i zabezpieczania drewna. Służą one do malowania parkietów i okładzin podłogowych z rozmaitych gatunków drewna. Nadają się także do nanoszenia na boazerię ozdobne listwy i kasetony drewniane. Szczelnie wypełniają pory drewna przez co zapewniają wysoką odporność na ścieranie jak również elastyczność. Lakier nanosi się na przeszlifowane i odpylone powierzchnie. Stare parkiety należy dokładnie wycyklinować przeszlifować odpylić i ewentualnie odtłuścić. Gdy jest to konieczne podłoże należy zagruntować lakierem celulozowym lub nitrocelulozowym. Pod niektóre lakiery nie stosuje się wyrobów podkładowych. Zasadniczą ich wadą jest zaciemnienie rysunku drewna. Po upływie 8 godz. powłokę należy przeszlifować papierem ściernym i odpylić. FARBY POLIURETANOWE SĄ PRZEDE WSZYSTKIM PRZEZNACZONE DO MALOWANIA I ZABEZPIECZANIA POWIERZCHNI PARKIETÓW Lakier z utwardzaczem należy zmieszać w ilości która może być zużyta w ciągu kilku godzin. Po tym czasie lakier gęstnieje i nie nadaje się do użycia. Malować należy za pomocą pędzla wzdłuż włókien drewna. Warstwy lakieru powinny być cienkie co wpływa korzystnie na procesy utwardzania. Zaleca się nałożenie trzech warstw lakieru w odstępach 24 godz. Aby uzyskać dobrą gładkość powłoki między nanoszeniem kolejnych warstw konieczne jest szlifowanie drobnoziarnistym papierem ściernym. Pełną wytrzymałość powłoka uzyskuje po 7 dniach.

Do zabezpieczania powierzchni szczególnie obciążonych użytkowo takich jak podłogi muzeów i sal sportowych również polecane są specjalistyczne lakiery poliuretanowe. Technika ich aplikacji jest analogiczna jak w przypadku zwykłych lakierów. Lakiery poliuretanowe należą do wyrobów chemoutwardzalnych. Twardnieją w wyniku utwardzenia kwaśnym utwardzaczem. Należy pamiętać że zawierają lotne substancje organiczne szkodliwe dla zdrowia. Niektóre emitują formaldehyd. Wszelkie prace z wykorzystaniem lakierów poliuretanowych należy prowadzić przy zapewnieniu dobrej wentylacji. Po pomalowaniu pomieszczenia należy je sezonować przez 2 tygodnie przed oddaniem do użytkowania. Bezwzględnie powinno się przestrzegać przepisów przeciwpożarowych.

Farby silikatowe

Spoiwem w farbach krzemianowych jest potasowe szkło wodne. Dzięki niemu powłoka wykonana z farby silikatowej jest przepuszczalna dla pary wodnej doskonale oddaje fakturę malowanych powierzchni nie zamyka porów przez co umożliwia oddychanie muru. Obiekty zabytkowe często są w złym stanie ze względu na źle zastosowane zewnętrzne pokrycie elewacji które zabezpieczając przed czynnikami atmosferycznymi uniemożliwia swobodny przepływ pary wodnej. Dużą zaletą farb silikatowych jest możliwość malowania świeżych tynków cementowo-wapiennych przed zakończeniem procesu karbonizacji. Skraca to w znacznym stopniu przerwy technologiczne. Farby silikatowe są odporne na agresywne składniki tynków mineralnych. Stosując je uniknie się przebarwień przy nanoszeniu jaśniejszej farby na ciemniejszy tynk. Proces wiązania szkła wodnego jest powolny dlatego też lepkość farb krzemianowych zmienia się w czasie. Zwykle ustala się po 7-10 dniach od daty produkcji. Jest to uzależnione od składu chemicznego użytych pigmentów i wypełniaczy. Otwarte pory w farbach silikatowych są dostępne dla wody która może uszkodzić powłokę. Poprawę odporności na wodę można uzyskać poprzez zastosowanie środków hydrofobowych. Są to związki które powodują że powłoka staje się niezwilżalna. Dostępne na rynku farby silikatowe często są modyfikowane przez dodatek dyspersji. Zmniejsza to wrażliwość powłoki na wilgotność powietrza temperaturę i właściwości podłoża. Dodatek dyspersji pozwala obniżyć o połowę współczynnik nasiąkliwości powierzchniowej powłoki. Często przed aplikacją farb silikatowych na podłoże nanosi się rozwór szkła wodnego. Ma to na celu wzmocnienie podłoża i wyrównanie jego chłonności. Grupa ATLAS posiada w swojej ofercie również farby krzemianowe - farbę silikatową Atlas Arkol S stosowaną wraz z preparatem gruntującym Atlas Arkol SX. Arkol S doskonale nadaje się na zewnątrz i do renowacji wnętrz oraz malowania pierwotnego. Pasty pigmentowe używane w systemach barwienia zapewniają kolorom trwałość. Pozwalają uzyskać dużo więcej odcieni i utrzymują paletę kolorów w spokojnej tonacji pastelowej. Większość elewacji pokrywanych farbami silikatowymi ma charakter zabytkowy i używanie do ich renowacji farb dyspersyjnych o jaskrawych żywych kolorach zniszczyłoby ich wizerunek. Przed malowaniem stare fasady zaleca się zmyć wodą pod ciśnieniem a podłoża bezwzględnie zagruntować preparatem silikatowym Arkol SX. Zapewni to farbie silikatowej prawidłowe wysychanie i zapobiegnie odciąganiu z niej wody. Powłoka wykonana z farby silikatowej jest przepuszczalna dla pary wodnej i doskonale oddaje fakturę malowanych powierzchni. Dużą zaletą farb silikatowych jest odporność na zabrudzenia z uwagi na brak ładunku elektrostatycznego.

Farby silikonowe

Rolę spoiwa pełnią w nich polimery krzemoorganiczne. Farby silikonowe łączą w sobie zalety farb silikatowych i dyspersyjnych. Charakteryzują się dużą odpornością na wiele czynników chemicznych takich jak spaliny słońce ozon kwaśne deszcze pary amoniaku tlenki siarki i fosforu. Można je nanosić przy niskich temperaturach a jedynym warunkiem jest słoneczna pogoda umożliwiająca wysychanie powłoki. Układ ”szczotki molekularnej„ powoduje że woda nie ma dostępu do wnętrza materiału. Nie hamuje jednak dyfuzji pary wodnej i dwutlenku węgla. Małe naprężenia wewnętrzne w cząsteczkach emulsji silikonowych eliminują zjawisko występowania pęcherzy na powłoce farby. Są wodorozcieńczalne i doskonale wzmacniają podłoże mineralne. Duża ilość grup węglowodorowych tworzy na powierzchni szczotkę molekularną która ma działanie hydrofobowe. Tak właśnie jest w przypadku farb silikonowych z tą różnicą że efekt odpychania wody jest dużo silniejszy. Związane jest z tym wiele pozytywnych aspektów. Powłoka wytworzona przez farbę nie jest penetrowana przez wodę a więc stwarza środowisko mniej podatne na skażenie mikrobiologiczne. Porosty i grzyby dużo chętniej atakują powłoki przenikalne dla wody z wytworzonymi kraterami i porami. Zredukowana jest także skłonność do zabrudzeń. Powłoka wytworzona na bazie polimerów silikonowych posiada właściwości antyadhezyjne. Brud i kurz są mniej przyczepne do elewacji a elewacja samo oczyszcza się pod wpływem opadów atmosferycznych. Farba posiada doskonałą przyczepność do podłoży mineralnych. Jest to szczególnie ważne przy malowaniu starych zniszczonych powierzchni. Powłoka uzyskana przez aplikację farby silikonowej jest gładka i matowa. Chętnie jest stosowana przez konserwatorów obiektów zabytkowych. NASIĄKLIWOŚĆ FARBY WAPIENNEJ SPRAWIA ŻE CHRONI ONA ELEWACJĘ NA KRÓTKO Grupa ATLAS również oferuje farbę silikonową Atlas Arkol N. Ze względu na wysoką przepuszczalność pary wodnej doskonale nadaje się do wymalowań w obiektach zabytkowych. Specjalnie wyselekcjonowana dyspersja krzemoorganiczna zapewnia niewielką skłonność do zabrudzeń. Struktura powłoki wykonanej farbą Arkol N jest mikroporowata. Pory materiału budowlanego są otwarte co umożliwia swobodny transport pary wodnej.

Farby termometryczne

Są to farby (tzw. termokolory) zawierające chemiczne związki metali (np. kobaltu chromu) zmieniające barwę wraz ze zmianą temperatury. Stosowane w przemyśle do kontroli temperatury części maszyn.

Farby wapienne

Farby wapienne są roztworami mleka wapiennego. Mleko wapienne jest zawiesiną wapna gaszonego w wodzie. Stosowane jest jako składnik zapraw murarskich farb do wymalowań zewnętrznych do odkażania i do neutralizacji. Farba wapienna jest jedyną farbą przeznaczoną bez ograniczeń do wymalowań obiektów zabytkowych. Charakteryzuje się ona bardzo dobrą przepuszczalnością pary wodnej wysoką wodochłonnością i brakiem połysku. Duża nasiąkliwość tych farb powoduje że chronią elewację krótko. Reakcją zachodzącą podczas procesu wiązania farb wapiennych jest karbonizacja.

Piotr Michałowski Laboratorium Badawczo-Rozwojowe Grupa ATLAS