Gipsowe tynki wewnętrzne

Walory dobrego tynku

Podstawowe walory dobrego tynku to jego neutralne pod względem chemicznym płaskie i gładkie powierzchnie jego cechy utrudniające rozprzestrzenianie się ognia oraz właściwości dźwiękochłonne i izolujące (izolacja cieplna). Tynk winien dobrze przepuszczać wilgoć świeżego obmurza poprzez łatwe pochłanianie a później oddawanie wilgoci zawartej w powietrzu przyczyniać się do klimatyzowania pomieszczenia. Ponadto wymaga się by tynk dawał się łatwo nakładać wyrównywać i wygładzać aby później szybko twardniał szybko wysychał i w sposób trwały przywierał do podłoża. Idealnym materiałem na tynki wewnętrzne spełniającym te wymagania okazał się - z uwagi na swoje parametry techniczne i właściwości użytkowe - gips. W zależności od tradycji krajów lub regionów wykorzystuje się szeroki asortyment gipsów:

• gips półwodny
• gips tynkarski stanowiący mieszaninę gipsu półwodnego i anhydrytu
• anhydryt naturalny
• anhydryt syntetyczny.

Gipsy te można poddawać przeróbce - z dodatkiem lub bez dodatku wypełniaczy mineralnych regulatorów czasu wiązania oraz domieszek modyfikujących - aby w efekcie uzyskać gotowe przygotowane fabrycznie gipsowe mieszanki tynkarskie.

Zalety tynków gipsowych

Obserwowany w ostatnich latach gwałtowny wzrost stosowania gipsów tynkarskich wynika z charakterystycznych właściwości tynków gipsowych:

• łatwe wykonanie tynku - gdy proces wiązania gipsu jest optymalnie dopasowany do najbardziej racjonalnego sposobu pracy tynkarza oraz gdy gips odznacza się równomierną jakością
• prosta technika wykonania - wykonanie w jednej warstwy bardzo równej ostatecznie wykończonej na gładko a w efekcie równe dokładnie wykończone i bardzo estetyczne powierzchnie
• uniwersalność stosowania - tynki gipsowe mogą być stosowane wszędzie - w kuchniach łazienkach i piwnicach - oprócz pomieszczeń w których wilgoć występuje stale i w dużych ilościach
• duża przyczepność - również do trudnych do tynkowania ścian i sufitów
• dobra elastyczność - brak przypadków powstawania pęknięć na wytynkowanej powierzchni
• dobra izolacyjność termiczna - tynk gipsowy jest określany terminem "tynk ciepły" ponieważ w przeciwieństwie do tynków cementowo-wapiennych posiada bardzo niski współczynnik przewodzenia ciepła ?=0 25-0 35 W/m·K
• wysoka ognioochronność - równoważna ogniochronności wyprawy betonowej wynikająca z zawartości dwóch cząsteczek krystalicznej wody. Podczas ewentualnego pożaru cząsteczki te uwalniają się w formie pary wodnej i spowalniają proces nagrzewania otynkowanego podłoża
• dobre podłoże pod powłoki (malarskie tapety lub płytki ceramiczne) - szybkie wysychanie jest ważną zaletą tynku. Pełne wyschnięcie następuje po 10-14 dniach i jest zależne od grubości warstwy tynku temperatury i wilgotności w pomieszczeniu. Po wyschnięciu tynk gipsowy jest odporny na ścieranie. Bez problemu można wbijać w niego gwoździe nie odpryskuje
• dobre oddziaływanie zdrowotne - tynk gipsowy nie drażni skóry ludzkiej posiada taki sam jak ona poziom współczynnika pH i taką samą wielkość oporu dyfuzyjnego pary wodnej. Poprzez znaczną jego porowatość w pomieszczeniach utrzymuje się przyjemny klimat. Kiedy w pomieszczeniach otynkowanych tynkiem gipsowym wystąpi nadmierna wilgoć wchłania ją a gdy poziom wilgoci w pomieszczeniu wyraźnie się zmniejszy - przekazuje ją z powrotem.

Mieszanki tynkarskie

Gipsowe mieszanki tynkarskie produkuje się w dwóch odmianach technologicznych:

• jako tynki maszynowe - które wykonuje się na budowach przy zastosowaniu specjalnych agregatów tynkarskich
• jako tynki ręczne - stosowane w pracach remontowych niewielkich powierzchni do tynkowania.

Stosując technologię mechanicznego nakładania tynków gipsowych prace tynkarskie wykonuje się o 100% szybciej niż w technologii tradycyjnej z zastosowaniem tynku cementowo-wapiennego. Obecnie koszt 1 m2 maszynowego tynku gipsowego na ścianie czy suficie zrównał się z kosztem tynków cementowo-wapiennych wykonywanych wraz ze szpachlowaniem ręcznym. Duża szybkość wykonania dobra jakość oraz atrakcyjna cena wpłynęły na wzrost zainteresowania maszynowymi tynkami gipsowymi.

Polskie początki

Pierwszym producentem w Polsce maszynowych gipsów tynkarskich były Zakłady Przemysłu Gipsowego DOLINA NIDY. W 1968 w oparciu o posiadaną technologię opracowały i uruchomiły produkcję suchej mieszanki tynkarskiej Nidalit składającej się z gipsu półwodnego anhydrytu II lekkich wypełniaczy oraz dodatków modyfikujących. Spoiwo to przeznaczone było do wykonywania jednowarstwowych tynków gipsowych przy użyciu maszyn tynkarskich Zyklos Gipsomat lub AS 10M. Jednak w ówczesnym polskim budownictwie w dalszym ciągu dominował tradycyjny sposób wykańczania wnętrz zaprawami cementowo-wapiennymi i cementowymi sporządzanymi bezpośrednio na budowach. Ponadto zwiększające się zapotrzebowanie na tynki wewnętrzne w związku z zamianą technologii wielkiej płyty na tradycyjną napotkało barierę braku wykwalifikowanych brygad tynkarskich oraz agregatów. Zakłady Przemysłu Gipsowego DOLINA NIDY jako pierwsze wyszły naprzeciw zwiększającemu się zapotrzebowaniu na tynki oraz większym wymaganiom użytkowników obiektów dotyczącym jakości tynków oferując w miejsce przestarzałych technologii nowe sprawdzone w świecie rozwiązania polegające na wykonywaniu tynków z gotowych mieszanek produkowanych fabrycznie. Zastosowanie gipsu tynkarskiego Nidalit dokonało zasadniczego zwrotu w sposobie wykańczania wnętrz pozwoliło na szybsze i tańsze wykonywanie tynków wewnętrznych. Niestety produkcji Nidalitu zaprzestano w 1989 w związku z brakiem jednego z głównych składników gipsu tynkarskiego - spoiwa anhydrytowego (wyeliminowano z eksploatacji piece szybowe).

Współczesny tynk gipsowy

W 1995 po kilku latach przerwy - a więc w początkowym okresie rozwoju sektorów: budownictwa mieszkaniowego oraz budownictwa biurowego - Zakłady Przemysłu Gipsowego DOLINA NIDY zaoferowały nową mieszankę gipsową. Gips Tynkarski GTM produkowany jest na bazie gipsu półwodnego wyprażonego z naturalnego kamienia gipsowego wapna hydratyzowanego wypełniaczy mineralnych oraz domieszek modyfikujących oferowanych w szerokiej gamie przez rozwijający się rynek chemii budowlanej. Gips ten jest przeznaczony do wykonywania jednowarstwowych tynków wewnętrznych sposobem zmechanizowanym na podłożach z elementów ceramicznych z cegły wapienno-piaskowej z betonu zwykłego ciężkiego i komórkowego oraz z płyt wiórkowo-cementowych i drewnopochodnych. W wyniku ścisłej współpracy z brygadami tynkarskimi instruktażu w zakresie wykonawstwa oraz zbieraniu uwag i opinii receptura Gipsu Tynkarskiego GTM uległa modyfikacji w zakresie ilości i rodzaju stosowanych komponentów. Dzięki temu poprawiono istotne właściwości użytkowe współczesnego tynku gipsowego.

Nowe linie produkcyjne

Aby zwiększyć wielkość produkcji i poprawić jakość DOLINA NIDY zmodernizowała i zainstalowała nowe linie do produkcji maszynowego gipsu tynkarskiego. Gdy gwałtownie wzrosło zapotrzebowanie rynku budowlanego na spoiwa gipsowe na naszym rynku pojawiły się produkty z importu jednak konkurencyjna cena i przyzwyczajenie gipsiarzy do pracy z polskim produktem - zwłaszcza gipsem tynkarskim produkcji krajowej - nie spowodowało zmniejszenia popytu. Po modernizacji zakładu utworzono w DOLINIE NIDY nowoczesną dobrze zorganizowaną sieć dystrybucji spoiw innych wyrobów i akcesoriów a także pomocy instruktażowej i informacyjnej związanej ze stosowaniem gipsu w budownictwie. Miało to ogromne znaczenie w promocji oraz upowszechnianiu wykorzystania materiałów gipsowych i w znacznym stopniu przygotowało grunt dla nowych inwestycji zrealizowanych w ostatnich latach.

Kamień lepiej wyprażany

W ostatnim okresie zaczęły na rynku pojawiać się gipsowe mieszanki tynkarskie produkowane przez zachodnich inwestorów. Choć obróbka tych gipsów jest nieco lżejsza jakość uzyskanych powierzchni nie dorównuje wysokiej estetyce tynków z DOLINY NIDY produkowanych z naturalnego gipsu. Do tej pory kamień gipsowy ze złóż DOLINY NIDY wyprażano tylko do poziomu jednej fazy a mianowicie gipsu półwodnego. Gipsowe mieszanki tynkarskie wytwarzane w oparciu o gipsy wielofazowe stanowią mieszaninę gipsu półwodnego i anhydrytu II. Wskutek ich specyficznych właściwości i wzajemnego oddziaływania charakteryzują się one nieco lepszą urabialnością. Przebieg twardnienia jest optymalny nie odbywa się skokowo ale w sposób ciągły odpowiedni do przeciętnego tempa pracy tynkarzy. Od dwóch lat w DOLINIE NIDY - należącej do Grupy ATLAS i występującej jako NOWA DOLINA NIDY - postawiono bardzo wysokie wymagania produkowanym gipsowym materiałom wykończeniowym. Podjęto również działania inwestycyjne których efektem stają się nowe technologie prażenia gipsu pozwalające na sporządzanie gipsowych mieszanek tynkarskich w oparciu o gipsy wielofazowe. W połowie 2002 roku temu ruszyła nowa linia prażenia gipsu. Nowa prażalnia gipsu to najnowocześniejsze obecnie w Polsce rozwiązanie w tej branży. Cały proces sterowany jest przez komputer a zadaniem obsługi jest obserwowanie na monitorze parametrów procesu i ich ewentualna korekta. Obsługa sterowni decyduje również o kierunku transportu gotowego produktu do właściwego silosa. Silosy wyposażone są w urządzenia załadunkowe które pozwalają na szybki i pozbawiony emisji pyłu załadunek do cystern samochodowych.

Wprowadzenie nowoczesnych w pełni zautomatyzowanych procesów produkcyjnych na etapie przeróbki mechanicznej kamienia gipsowego oraz jego dehydratacji pozwala nie tylko istotnie poprawić parametry fizyko-chemicznych i jednorodność półproduktów ale umożliwia także rozszerzyć asortyment produkowanych na ich bazie spoiw gipsowych.

mgr inż. Jolanta Nowak Nowa Dolina Nidy