Przy kominku

Otwarty czy zamknięty?

To podstawowe pytanie na które musimy sobie odpowiedzieć zanim zdecydujemy się na ostateczny kształt naszego kominka. Czy spełniać ma on funkcję praktyczną ogrzewając całe mieszkanie czy też rozpalać będziemy go od święta np. z okazji romantycznej kolacji. Kominki z otwartymi paleniskami buduje się dzisiaj rzadko. Tylko niewielka część energii powstającej ze spalania drewna w takich kominkach (maksymalnie 20%) to ciepło które nas ogrzeje i to tylko w jego pobliżu. Reszta ucieknie kominem.

Kominek zamknięty nie jest może tak urokliwy ale dzięki wysokiej sprawności (nawet do 80%) może ogrzać w zależności od potrzeb jedno lub kilka pomieszczeń. Decyzję o wyborze rodzaju kominka najlepiej podjąć jeszcze w fazie projektowej. Montaż kominka w zamieszkałym wnętrzu też jest możliwy ale wiąże się z niedogodnością życia "na placu budowy". No i na koniec czeka nas uciążliwe sprzątanie.

Ważne jest umiejscowienie kominka (jego ciężar to kilkaset kilogramów - czy nasz strop to wytrzyma?) odpowiedni dostęp powietrza do komory spalania a także prawidłowe odprowadzenie spalin. Problem z tzw. ciągiem nie musi wynikać z wadliwej konstrukcji komina ale np. ze zbyt bliskiego sąsiedztwa wysokiej ściany innego budynku lub lasu. Nie zaszkodzi więc zasięgnąć opinii kominiarza.

Jego ekspertyza jest wręcz niezbędna w przypadku montażu kominka w starej kamienicy. Tam gdzie istnieją wspólnoty mieszkaniowe zmiany w budynku związane z kominkiem naruszające wspólną "substancję mieszkaniową" wymagają zgody pozostałych członków wspólnoty.

Z czego budujemy i jak to działa

Palenisko tradycyjnego (otwartego) kominka muruje się z pełnej cegły ceramicznej jego wnętrze z cegły szamotowej lub glinki ogniotrwałej. Wymiary paleniska są zależne od wielkości pomieszczenia co związane jest z ilością powietrza które kominek zużywa. Do spalenia 1 kg drewna w kominku otwartym potrzeba ponad 30 m3 powietrza. W kominku zamkniętym około 8 m3. Warto więc doprowadzić specjalnym przewodem nawiewnym z przepustnicą (aby zapobiec utracie ciepła gdy kominek nie pracuje) świeże powietrze z zewnątrz bezpośrednio do paleniska.

Takie rozwiązanie konieczne jest także w przypadku kominków zamkniętych. Serce tych kominków jest popularnie nazywane wkładem kominkowym. Jest on wykonany ze stali lub żeliwa - materiałów odpornych na wysoką temperaturę. Palenisko może być od wewnątrz żeliwne lub wyłożone szamotem dobrze akumulującym ciepło i powoli oddającym je otoczeniu. Od frontu kominek zamykany jest drzwiczkami z szybą ceramiczną (można także kupić kominki z szybą z dwóch lub trzech stron). Często reklamowane są kominki z szybami samoczyszczącymi. Nie oznacza to jednak że nie będziemy musieli ich czyścić.

Działanie kominka zamkniętego polega na tym że nagrzany wkład ogrzewa powietrze znajdujące się między nim a obudową. Ciepłe powietrze wydostaje się do pomieszczenia przez kratkę wentylacyjną umieszczoną w okapie kominka. Poprzez montaż specjalnych przewodów możemy rozprowadzić ogrzewanie w całym domu. Każdy kominek ma swoją moc mierzoną w kilowatach. Zakłada się że nominalna moc 1 kW wystarczy do ogrzania 10 m2 właściwie ocieplonego budynku. Warto dodać że na rynku dostępne są kominki przeznaczone do ciągłego palenia.

Obudowa ważna rzecz

Ostateczny wygląd naszemu kominkowi nadaje oczywiście obudowa. Jej charakter zależy m.in. od usytuowania kominka i sposobu w jaki podłączony on jest do przewodu kominowego. Kominek powinien być dopasowany do ogólnego wystroju wnętrza trudno sobie wyobrazić kominek rustykalny w nowoczesnym domu. Trudno? A może właśnie nie - wszystko jest przecież sprawą indywidualnego gustu i smaku.

Bezdyskusyjne jest jednak to że obudowa kominka powinna mieć dobrą izolację termiczną a materiały użyte do jej wykonania muszą być niepalne. Powszechnie stosowana jest cegła klinkierowa kamień naturalny granit marmur piaskowiec oraz płyta kartonowo-gipsowa o podwyższonej odporności ogniowej. Renesans przeżywają także kafle stosowane w piecach. Z uwagi na bezpieczeństwo wkład kominkowy powinien być obłożony wełną mineralną z warstwą folii aluminiowej o grubości 10 cm. Stanowi to na tyle dobrą izolację termiczną iż można wymurować ściankę obudowy z cegieł. Jako zaprawę wiążącą można zastosować Zaprawę Murarską Atlas.

W przypadku braku izolacji termicznej obudowa winna być wykonana z cegły szamotowej na zaprawie szamotowej a ewentualne okładziny ceramiczne winny być wykonane na ściance z ognioodpornej płyty kartonowo-gipsowej dobudowanej na stelażu i odsuniętej na odległość minimum 3 cm by zapewnić wentylację i ograniczyć wpływ wysokich temperatur na warstwę kleju. Najprostszym rozwiązaniem jest wykonanie obudowy komina z ognioodpornych płyt kartonowo-gipsowych wraz z izolacją termiczną z wełny mineralnej.

W przypadku gdy projekt przewiduje wykończenie obudowy płytkami ceramicznymi należy przykleić je do podłoża zaprawa klejową o zwiększonej elastyczności i przyczepności np. Atlas Plus. Do okładzin z kamieni naturalnych używamy zaprawy klejowej Atlas Karo gdyż nie powoduje ona powstawania przebarwień na zewnętrznej powierzchni płyt marmurowych bądź kamiennych. Spoinowanie tych elementów można wykonać wąską zaprawą do fugowania Atlas w połączeniu z Emulsją Elastyczną Atlas. Płytki nie szkliwione można zabezpieczyć środkami impregnującymi takimi jak Atlas Delfin lub Atlas Silstop.

Na tę chwilę wszyscy czekali

Nareszcie można rozpalić ogień! I tu jeżeli mamy wkład kominkowy może nas spotkać niemiła niespodzianka. Zamiast rozkoszowania się widokiem skaczących płomyków zaczniemy się krztusić z powodu nieprzyjemnego zapachu - to wypalają się smarowidła którymi nasz wkład był zakonserwowany. Trwa to kilka dni i wymaga podczas palenia intensywnego wietrzenia. Trzeba to po prostu przeżyć.

W kominku warto palić suchym sezonowanym drewnem z drzew liściastych. Mokre drewno nie ma wysokiej wartości energetycznej podczas palenia kopci brudząc wkład i zanieczyszczając przewód kominowy. Przy rozpalaniu dopuszczamy do kominka więcej powietrza otwierając wloty znajdujące się z przodu wkładu. Gdy drewno zacznie się dobrze palić dostęp powietrza należy ograniczyć. Wówczas drewno będzie się wolniej spalać dłużej ogrzewając pomieszczenie. Powstały żar w kominku powinien utrzymać temperaturę w ogrzewanym pomieszczeniu przez kilka dobrych godzin. Gdy popielnik się zapełni należy go opróżnić.

Anna Dydycz GRUPA ATLAS