Ulubione projekty

Twoja lista jest pusta

Dodano projekt

Usunięto projekt

Schody

Schody są konstrukcją budowlaną służącą do komunikacji pieszej w kierunku pionowym w budynku lub poza nim. Głównym elementem schodów jest stopień. Płaszczyzna pozioma stopnia zwie się podnóżkiem (stopnicą) a pionowa - przednóżkiem (podstopnicą).

Wielkość stopnia określa się jego wysokością i szerokością. Wysokość stopnia jest to odległość między górnymi płaszczyznami kolejnych podnóżków a szerokość stopnia jest to użyteczna szerokość podnóżka. Do szerokości stopnia nie wlicza się części wysuniętej poza płaszczyznę pionową przednóżka czyli zwisu.

Szereg stopni tworzy bieg schodowy. Schody składające się z kilku biegów mają spoczniki. Ze względu na położenie w stosunku do stropów spoczniki dzielą się na: piętrowe oraz międzypiętrowe. W języku potocznym spoczniki piętrowe nazywa się podestami a spoczniki międzypietrowe - spocznikami. Bardzo ważnym elementem schodów ze względu na bezpieczeństwo użytkowników jest balustrada. Przestrzeń wolną występującą między dwoma biegami schodowymi nazywa się duszą. W budynkach wielokondygnacyjnych schody umieszczone są w wydzielonym pomieszczeniu zwanym klatką schodową.

Schody można klasyfikować w zależności od :

  • przeznaczenia i usytuowania
  • kształtu i położenia biegów
  • materiału użytego do ich wykonania
  • odporności na działanie ognia.

Ze względu na przeznaczenie rozróżnia się schody: główne gospodarcze strychowe piwniczne towarowe pożarowe - zwane też ewakuacyjnymi. Ze względu na usytuowanie rozróżnia się schody wewnętrzne i zewnętrzne.

W zależności od kształtu i położenia biegów rozróżnia się schody :

  • jednobiegowe proste
  • dwubiegowe proste
  • dwubiegowe zwykłe
  • dwubiegowe łamane
  • dwubiegowe z podwójnym dolnym lub górnym biegiem
  • trójbiegowe
  • kręte
  • wachlarzowe
  • zabiegowe.

Dobrze zaprojektowane i wykonane schody muszą spełniać szereg warunków gwarantujących bezpieczeństwo oraz wygodę użytkowania.

Wymiary stopni. Szerokość i wysokość stopni schodów powinny być dostosowane do przeciętnej długości kroku ludzkiego która wynosi 60-65 cm. Ustalono że zmiana wysokości stopnia musi pociągać za sobą odpowiednią zmianę jego szerokości i że wzajemny związek między tymi wielkościami powinien wynosić: 2h + s = 60-65 cm w zależności tej: h - wysokość stopnia [ cm ] s - szerokość stopnia [ cm ].

Wysokość stopni h zgodnie z przepisami budowlanymi nie powinna przekraczać:

  • 20 cm - w schodach prowadzących na strych lub do piwnicy oraz przeznaczonych do okresowej obsługi urządzeń przemysłowych
  • 19 cm - w domkach jednorodzinnych i mieszkaniach dwukondygancyjnych
  • 16 cm - w budynkach użyteczności publicznej
  • 17 5 cm - w pozostałych wypadkach.

Liczba stopni. W jednym biegu nie powinno być więcej niż 18 stopni najczęściej ze względu na zmęczenie użytkowników biegi mają po 9-12 stopni. W schodach wewnętrznych nie należy stosować biegów mających mniej niż 3 stopnie.

Nachylenie biegów. Stosunek wysokości do szerokości stopnia określa nachylenie biegu schodowego w stosunku do poziomu. Z podanego wyżej wzoru i zalecanych wysokości stopni wynika że nachylenie biegów może wahać się w granicach od 18 do 320 a w schodach strychowych piwnicznych i przemysłowych może nawet wynosić 450. Najbardziej strome są schody drabiniaste od 60 do 65o i drabiny do 75o.

Szerokość biegów i spoczników. Przepisy budowlane określają także najmniejsze dopuszczalne szerokości biegów schodowych które - mierzone w świetle między murem a poręczą - powinny wynosić:

  • 70 cm - w domach jednorodzinnych i mieszkaniach dwu kondygnacyjnych oraz w zakładach przemysłowych przy dojściach do maszyn lub na podesty robocze
  • 90 cm - w budynkach z pomieszczeniami przemysłowymi przy liczbie użytkowników do 50 osób
  • 120 cm - w zakładach pracy przy liczbie użytkowników ponad 50 osób oraz dla schodów przeznaczonych do ręcznego transportu materiałów
  • 140 cm - w zakładach lecznictwa zamkniętego przy czym suma szerokości spocznika i biegu nie może być mniejsza niż 2 90 m
  • 100 cm - w innych wypadkach.

Spoczniki międzypiętrowe powinny mieć szerokość równą szerokości biegów a spoczniki piętrowe w klatkach schodowych bez dźwigu - szerokość o 20 cm zwiększoną w stosunku do szerokości biegu. W klatkach schodowych z dźwigiem który ma drzwi otwierane na zewnątrz szerokości spoczników piętrowych nie mogą być mniejsze niż 160 cm. Podane wyższej szerokości biegów i soczników przyjęto przy założeniu następującej liczby użytkowników:

  • 125 osób - w budynkach dwukondygnacyjnych ( licząc osoby przychodzące na I piętro)
  • 100 osób - w budynkach trzykondygnacyjnych ( przyjmując większą z liczby osób przychodzących na I lub II piętro)
  • 80 osób - w budynkach czterokondygnacyjnych i wyższych (przyjmując największą z liczby osób przychodzących na któreś z pięter).

Przy większej liczbie osób korzystających z tej samej klatki schodowej szerokości biegów i spoczników ustala się według następujących wskaźników:

  • w budynkach dwukondygnacyjnych - 0 8 cm x liczba użytkowników
  • w budynkach trzykondygnacyjnych - 1 0 cm x liczba użytkowników
  • w budynkach czterokondygnacyjnych i wyższych - 1 25 cm x liczba użytkowników.

Wysokość przejść pod biegami i spocznikami powinna wynosić co najmniej 2 0 m a w domach jednorodzinnych 1 9 m.

Podstawowymi elementami nośnymi w konstrukcji schodów są belki lub płyty które mogą opierać się na ścianach albo na słupach.

W zależności od rodzaju elementów nośnych rozróżnia się schody:

Schody belkowe ze względu na sposób zamocowania stopni dzielą się na:

  • wspornikowe w których każdy stopień jest niezależną belką utwierdzoną w ścianie nośnej
  • dwuwspornikowe w których stopnie każdego biegu opierają się na belce umieszczonej pod nimi w środku rozpiętości zwanej belką policzkową
  • jednoprzęsłowe (wolno podparte lub zamocowane) oparte na ścianach na ścianie i belce policzkowej lub na dwóch belkach policzkowych.

Schody płytowe składają się z płyty biegowej i płyty spocznikowej przy czym bieg może być:

  • płytą wspornikową osadzoną w ścianie nośnej
  • płytą wolno podpartą na płytach spocznikowych
  • połączony w jednolity element z płytami spocznikowymi - tworzą razem płytę jednoprzęsłową złamaną.

Schody belkowo-płytowe składają się z płyt i belek ( żeber ) najczęściej połączonych ze sobą w jeden monolit. Rozróżnia się schody z belkami spocznikowymi oraz z belkami spocznikowymi i policzkowymi.

We współczesnym budownictwie większość schodów wykonuje się z żelbetu ponieważ umożliwia on nadanie schodom dowolnego kształtu i jest materiałem ogniotrwałym. Schody monolityczne z biegami wspornikowymi składają się z płyt biegowych utwierdzonych jednostronnie w ścianie nośnej i spoczników oddzielonych od nich szczeliną dylatacyjną. W budynkach o konstrukcji szkieletowej płyty biegowe mocuje się w belce żelbetowej. Zbrojenie główne biegów wspornikowych umieszczone jest w narożnikach stopni.

Utwierdzenie płyty biegowej w ścianie murowanej uzyskuje się za pomocą wieńca o szerokości 18-25 cm; najlepiej gdy betonowany jest jednocześnie ze wznoszeniem ściany. Spoczniki mogą być płytami wspornikowymi lub płytami obustronnie opartymi na podłużnych ścianach klatki schodowej. Schody monolityczne z belkami policzkowymi nie są zbyt często stosowane ze względów estetycznych. Płyty biegowe są oparte dwoma końcami na belkach policzkowych albo jednym końcem na murze a drugim na belce policzkowej. Belki policzkowe najczęściej wystają do dołu. Spotyka się również policzki wystające ku górze wykorzystywane jako balustrada klatki schodowej. Płyty biegowe i policzki łączą się z belkami spocznikowymi. We wszystkich wypadkach płyty biegowe ze stopniami traktowane są jako swobodnie podparte. Każdy stopień jest zbrojony w strefie dolnej trzema prętami o średnicy 8 mm przy czym środkowy pręt odgina się ku górze w pobliżu podpory. Grubość płyty pod stopniami wynosi 8-10 cm. Schody monolityczne z belkami spocznikowymi są częściej stosowane niż schody policzkowe. Głównymi elementami nośnymi są belki spocznikowe na których opierają się płyty biegowe i spocznikowe. Spoczniki mogą opierać się z jednej strony na murze a z drugiej na belce spocznikowej lub też na dwóch belkach spocznikowych.

Schody monolityczne mogą być również wykonywane w formie płyty załamanej bez belek spocznikowych lub policzkowych. Rozwiązanie takie stosuje się wówczas gdy nie ma możliwości oparcia schodów na podłużnych ścianach klatki schodowej albo gdy zależy nam na gładkiej powierzchni podniebienia schodów. Schody o płycie załamanej pod względem statycznym stanowią jednoprzęsłową belkę wolno podpartą o znacznej rozpiętości dlatego też grubość płyty jest znaczna.

Schody monolityczne wykonuje się z betonu klasy B 20. Betonowanie rozpoczyna się od dołu kolejnymi stopniami na uprzednio przygotowanym deskowaniu. Schody o konstrukcji monolitycznej możliwość dowolnego dobrania kształtu do wymagań funkcjonalnych i estetycznych budynku dlatego też stosowane są przy realizacji ambitniejszych projektów architektonicznych. Główną ich wadą jest konieczność wykonania najczęściej nietypowego deskowania oraz konieczność oczekiwania na osiągnięcie przez beton odpowiedniej wytrzymałości pozwalającej na rozdeskowanie konstrukcji. Obecnie najczęściej stosowane są schody żelbetowe prefabrykowane.

Schody z prefabrykatów drobnowymiarowych. W budynkach o ścianach wykonanych z drobnych elementów stosuje się schody z prefabrykowanych stopni wspornikowych.

Poszczególne stopnie osadza się w bruzdach pozostawionych w ścianie klatki schodowej. Bruzdy w czasie murowania ściany wypełnia się cegłami ułożonymi na sucho i podklinowanymi. Cegły te wyjmuje się podczas montażu stopni. Montaż stopni wspornikowych odbywa się na rusztowaniu ustawionym w odległości 2/3 szerokości biegu licząc od ściany. Rusztowanie składa się ze stojaków i belki ułożonej z pochyleniem równym pochyleniu biegu. Stopnie montuje się w kierunku od dołu biegu ku górze. Kolejne stopnie opierają się na niżej położonych. Spoiny między stopniami wypełnia się zaprawą cementową. Głębokość osadzania stopni w murze powinna wynosić co najmniej 20 cm - przy wysięgu stopki do 1 0 m a 25 cm - przy wysięgu 1-1 5 m. Mur w sąsiedztwie stopni powinien być wykonany z cegły dobrze wypalonej na zaprawie cementowej. Szczeliny w murze nad i pod stopniami zapełnia się dokładnie zaprawą cementową. Stopnie ustawia się do poziomu za pomocą klinów stalowych wbijanych między stopień a cegłę znajdującą się pod nim. Rusztowanie stopni można usunąć po 28 dniach od zakończenia montażu stopni w danym biegu.

Schody z prefabrykatów wielkowymiarowych. W budynkach wielokondygnacyjnych o konstrukcji monolitycznej szkieletowej lub z prefabrykatów wielkowymiarowych stosuje się schody zunifikowane z elementów wielkowymiarowych. Schody takie składają się z płyt biegowych płyt spocznikowych międzypiętrowych i płyt spoczników piętrowych (podestów). Płyty biegowe podnosi się żurawiem montażowym za pośrednictwem zawiesia z linami stalowymi które przyczepia się do uchwytów transportowych wkręconych do tulejek z gwintem zabetonowanym w płycie. Po zamontowaniu biegów stopnie i obrzeża płyt należy zabezpieczyć deskami przed uszkodzeniem warstwy lastryka do czasu zakończenia robót budowlanych.

Schody drewniane. Zgodnie z przepisami przeciwpożarowymi prawo budowlane zezwala na wykonanie schodów drewnianych w budynkach mieszkalnych do dwóch kondygnacji przy rekonstrukcji obiektów zabytkowych oraz w budynkach gospodarczych. Stosowanie schodów drewnianych w budynkach wielorodzinnych mających więcej niż dwie kondygnacje jest zabronione. Schody drewniane wykonuje się najczęściej z drewna iglastego a rzadziej z liściastego twardego. Stosowane są trzy rodzaje schodów drewnianych:

  • Schody drabiniaste - stosuje się w magazynach składach budynkach gospodarczych a także jako schody strychowe lub piwniczne w domach jednorodzinnych. Schody te są bardzo strome i w związku z tym nie mają podnóżków. Składają się one z belek policzkowych drewnianych grubości 5-6 cm i szerokości 20-28 cm oraz z podnóżków grubości 3 8-5 cm i szerokości 25-30 cm. Podnóżki są wpuszczone w wyżłobienia w policzkach i połączone z nimi w jaskółczy lub półjaskółczy ogon a mogą być też połączone z policzkiem na czop zaklinowany od strony zewnetrznej. W celu zapewnienia większej sztywności schodów policzki ściąga się śrubami. Spód schodów drabiniastych można odeskować.
  • Schody policzkowe - składają się z belek policzkowych podnóżków i przednóżków. Policzki wykonuje się z bali. Szerokość policzków zależy od wymiarów stopni. Stopnie składają się z podnóżków oraz z przednóżków. Stosuje się dwa sposoby osadzania stopni w policzkach: pierwszy polega na wsuwaniu podnóżków i przednóżków w odpowiednio wycięte rowki w policzkach; drugi sposób polega na tym że najpierw osadza się podnóżki i przednóżki w gniazdach wyciętych w jednym policzku a potem nakłada się drugi policzek i oba policzki ściąga się śrubami. Podnóżki z przednóżkami łączone są na wpust prosty u góry i za pomocą gwoździ u dołu.
  • Schody siodłowe - stosuje się gdy zależy nam na lepszym wyglądzie klatki schodowej. Wadą tych schodów jest większe zużycie drewna oraz trudniejsze i kosztowniejsze wykonanie. W schodach siodłowych policzki mają od góry wycięcie schodkowe dostosowane do wymiarów stopni. Nie naruszona wycięciami dolna część policzka musi mieć szerokość 15-18 cm. Policzki wykonuje się z bali szerokości 29-37 cm i grubości 6-8 cm. Na wycięte zgodnie z wymiarami stopni belki policzkowe nakłada się podnóżki grubości 5cm i przymocowuje do policzków wkrętami.

Bez względu na rodzaj schodów drewnianych bardzo ważne jest właściwe oparcie policzków na spocznikach lub stropie gdyż decyduje ono o bezpieczeństwie użytkowania schodów. Oparcie policzka na stropie za pośrednictwem pierwszego stopnia który wykonany jest z jednego kawałka belki drewnianej przymocowanej do stropu. W pierwszym stopniu wycięte jest gniazdo na policzek i słupek balustrady. Koniec policzka też jest odpowiednio przycięty. Po ustawieniu policzka i słupka balustrady skręca się je razem za pomocą śruby stalowej.

Oparcie belek policzkowych na spoczniku może być rozwiązane w następujący sposób:

  • policzki opierają się na słupkach balustrady przymocowanych do belki spocznikowej
  • policzki opierają się na belce spocznikowej za pośrednictwem krzywulca
  • policzki opierają się bezpośrednio na belce spocznikowej podobnie jak na najniższym stopniu.

Schody kamienne i ceglane

Obecnie rzadko stosowane i to przeważnie jako zewnętrzne. Niekiedy występuje potrzeba ich wykonania w rekonstruowanych budynkach zabytkowych.

Schody kamienne były dawniej wykonywane w budynkach reprezentacyjnych. Obecnie zachodzi taka potrzeba wykonuje się imitację schodów kamiennych pokrywając schody żelbetowe płytami kamiennymi. Do budowy schodów stosowano skały twarde (granit sjemity piaskowce) i skały o mniejszej twardości (marmury dolomity twarde wapienie). Schody kamienne wykonywano jako wspornikowe lub obustronnie oparte na murach albo belkach policzkowych stalowych. Przy stopniach mocowanych wspornikowo w murze szerokość biegu nie powinna przekraczać 1 30 m - gdy wykonane są one ze skał twardych oraz 1 00 m - gdy wykonane są ze skał o mniejszej twardości.

Jeżeli stopnie kamienne oparte są na obu końcach to szerokość biegu może wynosić 2 20 m - przy zastosowaniu skał twardych oraz 1 70 m - przy zastosowaniu skał o mniejszej twardości. Spoczniki schodów kamiennych wykonywane były na płycie Kleina lub sklepieniu odcinkowym. Istotną wadą schodów kamiennych oprócz znacznego kosztu jest mała odporność na działanie wysokiej temperatury. W przypadku stosowania belek stalowych do podparcia stopni kamiennych należy pamiętać o zabezpieczeniu stali.

Schody ceglane spotyka się jedynie w starych budynkach. Nie są one obecnie wykonywane ze względu na znaczną pracochłonność. Elementami nośnymi schodów ceglanych są belki stalowe na których wykonuje się płytę Kleina lub sklepienie odcinkowe z cegły. Następnie muruje się stopnie z cegły ułożonej na płask lub romb albo układa gotowe stopnie kamienne. Stopnie mogą być również wykonane z drewna. W wypadku zastosowania sklepienia odcinkowego belki policzkowe łączy się ściągami stalowymi w celu przeniesienia przez nie poziomej siły rozporu wywołanej parciem sklepienia. Podobnie jak w schodach kamiennych belki stalowe należy zabezpieczyć.

Schody metalowe

Są rzadko stosowane mimo że są znacznie lżejsze od schodów żelbetowych. Podstawową ich wadą jest spadek wytrzymałości po ogrzaniu. Schody metalowe przeważnie stalowe stosuje się jako schody pomocnicze w halach przemysłowych prowadzące do maszyn antresoli. W budynkach mieszkalnych stosowane są niekiedy w kotłowniach. W budynkach tymczasowych składanych z kontenerów metalowych schody stalowe stosowane są jako schody zewnętrzne.

Schody stalowe

Wykonuje się najczęściej jako policzkowe. Policzki schodów bardzo lekkich wykonuje się z blachy grubości co najmniej 5mm w razie potrzeby wzmacnianej na krawędziach kątownikami. Schody silniej obciążone mają policzki z kształtowników (ceowników dwuteowników) Stopnie schodów mieszczą się między policzkami lub na wierzchu policzków. Składają się one najczęściej tylko z podnóżków wykonanych z blachy żebrowanej o grubości 5 mm. Przednią krawędź podnóżków wzmacnia się kątownikami. Podnóżki opierają się policzkach za pośrednictwem podpórek stalowych wykonanych z płaskownika.

Schody zewnętrzne

Powinny być wykonane z materiałów odpornych na działanie czynników atmosferycznych oraz na ścieranie jak twarde skały beton itp. Stopnie schodów zewnętrznych powinny mieć spadek 1-2% (w kierunku od budynku) dla zapewnienia odpływu wody opadowej. Schody nie mogą opierać się bezpośrednio na gruncie gdyż osiadałyby i pękały. Posadawia się je na oddzielnym fundamencie lub łączy z konstrukcją przyziemia budynku. Spód fundamentu schodów musi być położony poniżej granicy przemarzania gruntu.

Górna powierzchnia stopni i spocznika schodów zewnętrznych powinna być chropowata. W tym celu powierzchnie kamienne i betonowe groszkuje się a wykonane z lastrika nie poddaje szlifowaniu. W budynkach jednorodzinnych z tzw. wysokim parterem są stosowane często schody zewnętrzne żelbetowe osadzone wspornikowo w ścianie budynku.

Paweł Urbaniak Wielkopolskie CDB ATLAS

Bezpłatna pomoc architekta

Wypełnij formularz, skontaktujemy się z Tobą.

Zamawiając usługi forum i dzienników budowy, przyjmujesz do wiadomości i wyrażasz zgodę na świadczenie tych usług i przetwarzanie przez Usługodawcę, którym jest Pracownia Projektowa ARCHIPELAG A. Wójciak, R. Wójciak Sp. J., jako Administratora danych, podanych w formularzu danych osobowych, na zasadach wskazanych w Regulaminie i Polityce Prywatności serwisu ARCHIPELAG.pl.

Jeśli chcesz także otrzymywać bonusy i informacje dotyczące akcji promocyjnych naszych i naszych Partnerów, wyraź zgodę dodatkową i zaznacz odpowiednie pole. Wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych osobowych przez administratora, którym jest Pracownia Projektowa ARCHIPELAG A. Wójciak, R. Wójciak Sp. J. z siedzibą: ul. M. Smoluchowskiego 56/3, 50-372 Wrocław, nr KRS 0000123673, NIP: 897-16-05-744, REGON: 931987209:

Na podstawie art. 13 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (RODO) informujemy Cię, że (przeczytaj klauzulę informacyjną):

czytaj całość ›
Pola oznaczone gwiazdką (*) są obowiązkowe do wypełnienia