Wyroby budowlane - kupuj bezpiecznie

Niełatwo jest zorientować się w tym jak prawidłowo powinny być oznakowane wyroby budowlane. Nowe przepisy które weszły w życie 1 maja 2004 r. dopuszczają bowiem cztery sposoby oznaczania. Jest też i piąta możliwość - wyrób stosowany przy budowie czy remontach w ogóle nie jest uznawany za budowlany i nie dotyczą go przepisy o takich wyrobach.

Klient w sklepie czy składzie może spotkać się z trzema sposobami oznaczania takich produktów: znakiem CE znakiem budowlanym B lub oznaczeniem jako budowlany wyrób regionalny. Jednak to że wyrób ma odpowiednie znaki nie daje wcale pewności że nadaje się do tego do czego chcemy go wykorzystać. Zanim więc ktoś kupi płytki cegłę czy stal powinien dokładnie wiedzieć gdzie i w jakim celu zamierza ją zastosować.

CE to nie wytrych

Na coraz większej grupie wyrobów spotkamy znak CE. Jednak trzeba pamiętać że nie każdy wyrób ze znakiem CE musi się sprawdzić w polskich warunkach. Na przykład wyrób włoski czy hiszpański tam wyprodukowany zgodnie z normą może okazać się zbyt mało odporny na przemarzanie w Polsce czy Szwecji. Europejska norma tzw. zharmonizowana uwzględnia jednak wszystkie przepisy państw członkowskich dzięki systemom klas i poziomów wymagań. Zarówno Hiszpania jak i Szwecja zgłosiły swoje wymagania i zostało to uwzględnione.

- Zharmonizowana norma europejska wyrobu nie określa zatem jednych wspólnych czy uśrednionych wymagań lecz zwykle kilka jego klas - wyjaśnia Jadwiga Tworek z Instytutu Techniki Budowlanej. - Pozwala to m.in. uwzględnić różnice klimatyczne jakie istnieją od Portugalii po Finlandię i od Grecji po Islandię.

Praktycznie nie ma przepisu zabraniającego wprowadzania na krajowy rynek wyrobów oznakowanych CE a niespełniających wymogów np. termicznych. To państwa członkowskie w swoich przepisach podają która z wymienionych w normie klas wyrobu powinna być stosowana na ich terytorium do konkretnego wykorzystania. Jeśli nie jesteśmy pewni co kupić zapytajmy specjalisty. To nie producent a użytkownik wyrobu na podstawie informacji o wyrobie decyduje czy dany produkt może być stosowany w konkretnym obiekcie budowlanym.

Polski znak budowlany

Dla części wyrobów nie ma jeszcze a dla niektórych najprawdopodobniej wcale nie będzie możliwości oznaczenia CE. Stosuje się wobec nich polskie normy i znakuje znakiem budowlanym (patrz rysunek obok). Polscy producenci którzy nie zamierzają produkować na inne wspólnotowe rynki mogą o ile oczywiście ich wyroby są zgodne z wymaganiami nadal stosować krajową aprobatę. A importerzy produktów których nie można wprowadzić na rynek bez krajowej aprobaty nadal muszą uzyskiwać ją także dla wyrobów sprowadzanych z zagranicy (także z krajów UE).

Wszystkie dotychczasowe krajowe aprobaty zachowują swoją ważność na terenie Polski. Takie wyroby oznacza się znakiem budowlanym. Nie ma obowiązku (a na razie czasem i możliwości) oznaczania tych wyrobów znakiem CE. Unijne wyroby nieoznakowane CE także wymagają w Polsce oznakowania znakiem budowlanym.

Regionalna nowinka

O ile dla wielu producentów materiałów budowlanych uzyskiwanie znaku B lub CE nie jest nowością o tyle nikt do tej pory nie zetknął się z regionalnym wyrobem budowlanym. Takie rozwiązanie jeśli chodzi o wyroby budowlane zastosowano w Polsce po raz pierwszy. Także żaden z krajów UE nie wprowadził do tej pory podobnego rozwiązania. Zapewne jednak za parę miesięcy będziemy kupowali regionalne gonty stolarkę a nawet pustaki. O zaliczeniu do takiej grupy wyrobów decydować będzie wojewódzki inspektor nadzoru budowlanego.

Regionalne wyroby budowlane można będzie używać na terenie całego kraju. Trzeba jednak pamiętać że taki produkt sprawdził się tylko w konkretnym regionie i niekoniecznie może być np. odporny na warunki atmosferyczne panujące w drugim krańcu Polski.

Na indywidualne zamówienie

Zdarza się że podczas remontu czy budowy potrzebne są nietypowe elementy. Europejskie przepisy a w ślad za nimi polska ustawa o wyrobach budowlanych dopuszczają w tym przypadku zastosowanie wyrobów wykonanych według indywidualnej dokumentacji. Dla tego rodzaju wyrobów ich producent musi wydać oświadczenie że zapewnia ich zgodność z tą dokumentacją oraz innymi przepisami.

Takie rozwiązania stosuje się np. przy rekonstrukcji czy remontach obiektów zabytkowych na dużych budowach umożliwia ono również wprowadzenie nowatorskich wyrobów przy stawianiu konkretnych obiektów. Jednak w sklepach z takimi wyrobami się nie spotkamy.

Tylko czasem bez znaku

Do wejścia w życie nowych przepisów o wyrobach budowlanych niektórych produktów niezbędnych do budowania nie trzeba było znakować. Rozporządzenie które zawierało listę wyrobów niewymagających tego jednak już nie obowiązuje.

Niektóre wyroby z tej listy teraz trzeba znakować. Lista wyrobów budowlanych czyli tych które wymagają znakowania zgodnie z przepisami o wyrobach budowlanych zostanie opublikowana w obwieszczeniu ministra infrastruktury. Oficjalnego obwieszczenia jeszcze nie ma ale długą listę objętych nim wyrobów można znaleźć na stronie internetowej GUNB: www.gunb.gov.pl.

Będą też najprawdopodobniej takie wyroby których nadal nie trzeba będzie oznaczać. Bo w myśl nowych przepisów nie będą wyrobami budowlanymi.

Są też unijne przepisy przewidujące utworzenie wykazu wyrobów które mają niewielkie znaczenie dla zdrowia i bezpieczeństwa i dla których znakowanie nie byłoby obowiązkowe. - Niestety od 10 lat nie udało się uzyskać zgody na wprowadzenie chociażby jednego wyrobu na taką listę - mówi Jadwiga Tworek z ITB. - Okazuje się że znak CE ma tak duże znaczenie marketingowe.

Inspektor skontroluje

Prawo kontroli wyrobów budowlanych i nakładania kar za nieprawidłowości dotyczące wyrobów budowlanych w tym także ich znakowania mają inspektorzy nadzoru budowlanego.

- Inspektorzy nadzoru budowlanego będą kontrolować przede wszystkim sklepy i składy budowlane - zapewnia Paweł Ziemski radca głównego inspektora nadzoru budowlanego. - W najbliższych dniach zacznie obowiązywać rozporządzenie dotyczące kontroli wyrobów budowlanych.

Taka kontrola dotyczyć może samego wyrobu prawidłowego jego oznakowania oraz tego czy dokumentacja techniczna jest właściwie sporządzona. Można ją przeprowadzić nie tylko w sklepie ale i w zakładzie produkującym określone wyroby a także na budowie. Najostrzejsze sankcje dotkną producentów lub wprowadzających wyroby do obrotu. Grozi im wycofanie wadliwego bądź źle oznaczonego produktu z rynku oraz do 100 tys. zł kary.

Niewłaściwie wykonany bądź oznakowany wyrób może się też znaleźć w "Krajowym wykazie zakwestionowanych wyrobów budowlanych". Taki katalog będzie publicznie dostępny a główny inspektor nadzoru budowlanego może podać do publicznej wiadomości informacje w nim podane. -

"Rzeczpospolita" z dn. 21.06.04 r. ZOFIA JÓŹWIAK